Motyw związany z ikonografią chrześcijańską. Polega ona na trimorhionicznym
(trójczęściowym) obrazowaniu osób świętych - centralną osobą jest Chrystus jako Pantokrator,
obok Maryja, następnie Jan Chrzciciel.
Często też kompozycja uzupełniania jest o znajdujące się poniżej postacie aniołów,
świętych, apostołów lub proroków - wtedy powstaje tzw. Wielkie Deesis.
Przedstawienie Deesis wiąże się z Sądem Ostatecznym
i wyraża wiarę w Maryję, św. Jana i innych świętych, jako przedstawicieli
ludzkości i orędowników za grzesznych, proszących Boga o łaskę.
Czasem, kompozycja Deesis nie była
jedną ikoną, ale trzema oddzielnymi ikonami umieszczonymi obok siebie lub
składaną ikoną potrójną (gdzie Bogurodzica i Jan Chrzciciel byli umieszczeni na
skrzydłach ikony). W domach obrządku prawosławnego, zwłaszcza na Rusi, w kąciku
modlitewnym również komponowano ikony w układ Deesis z tym, że Jana
Chrzciciela zastępowano Mikołajem Cudotwórcą.
Wschodnie ikony Deesis znane były już w VI-VIIw. Po przezwyciężeniu ikonoklazmu w IX-XIw. była umieszczana na architrawie
(pozioma belka, podtrzymująca belkowanie) templonu
świątyń bizantyjskich. Na Rusi przekształciła się w rząd Deesis tzw. wysokiego ikonostasu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz